Τι είναι τα λιπαντικά;

Μία ουσία που μειώνει την επαφή και συνεπώς και την τριβή ανάμεσα σε δύο εφαπτόμενες επιφάνειες ονομάζεται λιπαντικό.

Όλα τα τμήματα μιας μηχανής που μπορεί είτε να φθαρούν, είτε να κολλήσουν μεταξύ τους από την υπερθέρμανση που προκαλείται από την τριβή, πρέπει να λιπανθούν με κάποιο λιπαντικό που θα ελαχιστοποιήσει τις τριβές.

Ένα λιπαντικό είναι συνήθως εν μέρει υγρό και εν μέρει στερεό, όμως υπάρχουν και λιπαντικά εξολοκλήρου στερεά ή υγρά.

Όλα τα λιπαντικά υπηρετούν δύο βασικές λειτουργίες:μειώνουν την τριβή και ψύχουν τα κινούμενα τμήματα του κινητήρα.

Υγρά λιπαντικά

Τα υγρά λιπαντικά είναι τα πιο συνηθισμένα. Ένα από τα πιο σημαντικά τεχνικά χαρακτηριστικά τους είναι  το ιξώδες, που καθορίζει πόσο εύκολα οι επιφάνειες θα γλιστρήσουν η μία πάνω στην άλλη και το αν το λιπαντικό θα σχηματίσει μια μεμβράνη αρκετά παχιά, ώστε να κρατά χωριστά τις επιφάνειες.

Για παράδειγμα, οι άτρακτοι υψηλής ταχύτητας για μηχανήματα υφασμάτων χρειάζονται αραιό λάδι, ενώ τα ανοικτά γρανάζια και συρματόσχοινα χρειάζονται πυκνότερα λιπαντικά, τα οποία θα παραμείνουν πάνω στις επιφάνειες και θα αντέξουν τις υψηλές πιέσεις μεταξύ των εφαπτόμενων μερών.

Το ιξώδες αλλάζει με την θερμοκρασία (οι υψηλότερες θερμοκρασίες κάνουν τα λιπαντικά αραιότερα)

Η περιοχή  τιμών του ιξώδους σε διάφορες θερμοκρασίες για ένα συγκεκριμένο λιπαντικό εκφράζεται  με τον δείκτη ιξώδους. Όσο λιγότερο αλλάζει το ιξώδες με τη θερμοκρασία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης ιξώδους.

Η ρευστότητα των υγρών λιπαντικών είναι χρήσιμη τόσο για την ψύξη όσο και τη μείωση της τριβής.

Σε κινητήρες που αναπτύσσονται μεγάλες τριβές τα λιπαντικά δρουν ως ρευστά μεταφοράς θερμότητας, απορροφώντας θερμότητα από τα κινούμενα μέρη και απομακρύνοντάς την.

Για παράδειγμα, ένα λιπαντικό μπορεί να κυκλοφορήσει μέσα σε ένα κιβώτιο γραναζιών, κατόπιν σε έναν εξοπλισμό ψύξης και τελικά να επιστρέψει στο μηχάνημα με χαμηλότερη θερμοκρασία.

Τα περισσότερα βιομηχανικά υγρά λιπαντικά εξάγονται από το ακάθαρτο πετρέλαιο, το οποίο παρέχει μία μεγάλη κλίμακα ιξωδών, κατάλληλων για διαφορετικές θερμοκρασίες.

Για να βελτιωθούν οι ιδιότητες των λιπαντικών γίνονται προσθήκες άλλων ουσιών.

Έτσι η πτώση του ιξώδους με την αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να μειωθεί με την προσθήκη πολυμερών ενώσεων, των οποίων οι αλυσίδες μορίων ξετυλίγονται σε υψηλές θερμοκρασίες και συμπυκνώνουν το βασικό λάδι.

Άλλα χημικά μπορούν να προστεθούν για να χαμηλώσουν το σημείο ροής (τη θερμοκρασία κάτω από την οποία το υγρό δεν θα ρέει) ή για να εμποδίσουν το σχηματισμό οξέων, τα οποία θα μπορούσαν να διαβρώσουν τις επιφάνειες που έχουν λιπανθεί.

Τα αντιοξειδωτικά καθυστερούν την καταστροφή του λιπαντικού και τη μετατροπή του σε λάσπη ή κατακάθια που προκαλούνται από την έκθεση του στον αέρα.

Δείτε στο παρακάτω διάγραμμα πως να επιλέξετε τον τύπο του κατάλληλου λιπαντικού αυτοκινήτου ανάλογα με τις θεμοκρασίες περιβάλλοντος 

 Διαλέξτε οικονομικά λιπαντικά αυτοκινήτου στο κατάστημα μας.

Εν μέρει στερεά λιπαντικά (γράσα)

Κατασκευάζονται από ορυκτέλαια ή άλλα έλαια αναμειγμένα με σαπωνικές βάσεις,

Χρησιμοποιούνται εκεί που τα υγρά λιπαντικά θα έρεαν μακριά από τις επιφάνειες για παράδειγμα σε άξονες τροχών αυτοκινήτου.

Τα γράσα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την προστασία επιφανειών από διάβρωση κατά τη διάρκεια χρονικών περιόδων αδράνειας καθώς και για λίπανση επιφανειών, όπου οι ανακρίβειες της προσαρμογής δεν είναι κρίσιμες.

Στερεά λιπαντικά

Η ολισθηρή μοριακή δομή ορισμένων ορυκτών όπως ο γραφίτης και το διθειούχο μολυβδαίνιο, παρέχουν επιφάνεια χαμηλής τριβής, ώστε τα τμήματα να γλιστρούν εύκολα το ένα πάνω στο άλλο, τόσο κάτω από βαριά φορτία, όσο και κάτω από υψηλές θερμοκρασίες.

Άλλα μαλακά στερεά λιπαντικά όπως ό λευκός μόλυβδος, ο ασβέστης και ο τάλκης (πούδρα).

Πως βάζουμε μπρος το αυτοκίνητό μας όταν έχει πέσει η μπαταρία

Ένα από τα συνηθισμένα προβλήματα που παρουσιάζονται σε όλους που έχουν αυτοκίνητο, είναι και αυτό της πτώσης της ενέργειας της μπαταρίας. Το φαινόμενο αυτό αντιμετωπίζεται συχνά από το σύνολο των οδηγών και ορισμένες φορές συμβαίνει αναπάντεχα, με αποτέλεσμα να μένει το όχημα ακινητοποιημένο. Ο πιο ασφαλής τρόπος για να αποφύγουμε αυτού του είδους τα προβλήματα, είναι φυσικά να κάνουμε τακτικούς ελέγχους στο αυτοκίνητό μας, τόσο για ηλεκτρολογικά όσο και μηχανολογικά ή άλλου τύπου προβλήματα. Έτσι είναι βέβαιο ότι μπορούμε να προλάβουμε το πρόβλημα, ακόμη και πριν την εμφάνισή του.

Ο τακτικός έλεγχος της  μπαταρίας αυτοκινήτου  είναι άλλωστε επιβεβλημένος, αφού εκτός του ότι μας δείχνει πότε θα πρέπει να αλλάξουμε το συγκεκριμένο ανταλλακτικό, αποτελεί και μία ένδειξη της καλής λειτουργίας του ηλεκτρολογικού μας συστήματος σε όλο το όχημα. Για παράδειγμα αν έχουμε κάνει αλλαγή πρόσφατα και στις μετρήσεις μας δούμε ότι έχει πέσει η τάση, αυτό μπορεί να σημαίνει κάποια βλάβη στο δυναμό ή κάτι άλλο στο όχημά μας.

Παρ’ όλα αυτά πολλές φορές μένουμε από ενέργεια φόρτισης και το όχημα ακινητοποιείται. Τι κάνουμε τότε; Πώς μπορούμε να βάλουμε το αυτοκίνητό μας μπροστά έστω για μέχρι να το οδηγήσουμε στο συνεργείο;

Α – Καλούμε τεχνικό συνεργείο – οδική βοήθεια

Μία περίπτωση είναι να καλέσουμε ένα οδικό συνεργείο το οποίο θα αναλάβει να μας εκκινήσει το αμάξι, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, αλλιώς να μας μεταφέρει στο συνεργείο για διάγνωση και αντικατάσταση ανταλλακτικού.

Β – Εκκίνηση οχήματος με ώθηση

Η μέθοδος αυτή είναι πασίγνωστη στους παλαιότερους. Έχοντας το κλειδί στη μίζα στη θέση ΟΝ, βάζουμε ταχύτητα (δευτέρα) και αφού απομονώσουμε, λύνουμε το χειρόφρενο. Κάποιος που θα μας βοηθήσει, ωθεί το αυτοκίνητο από πίσω προς τα εμπρός και όταν αυτό πάρει λίγη ώθηση (συνήθως σε κατηφορικό δρόμο), αφήνουμε την απομόνωση πατώντας λίγο γκάζι. Αυτό θα δημιουργήσει ένα μικρό ρεύμα εκκίνησης, ικανό να ξεκινήσει το όχημα για μία φορά.

Θα πρέπει να προσέξουμε ότι πολλά οχήματα νέας τεχνολογίας δεν ενδείκνυται να εκκινούνται με αυτό τον τρόπο.

Γ – Εφαρμογή Φορτιστή & Καλωδίων Εκκίνησης

Ο τρίτος τρόπος αυτός απαιτεί για την εκκίνηση του οχήματος εξωτερική πηγή φόρτισης, όπως είναι οι φορητοί φορτιστές ή ένα άλλο όχημα. Επίσης απαιτείται η χρήση καλωδίων εκκίνησης, τα οποία είναι ειδικά και μπορείτε να τα βρείτε σε καταστήματα με αξεσουάρ αυτοκινήτων και σε βενζινάδικα.

Τα καλώδια αυτά έχουν κόκκινες και μαύρες δαγκάνες σε ζευγάρια. Συνδέστε την κόκκινη άκρη στον θετικό (+) πόλο της μπαταρίας σας και την άλλη άκρη στον αντίστοιχο του άλλου οχήματος. Έπειτα κάντε το ίδιο και για τον αρνητικό (-) πόλο με τις μαύρες άκρες. Έπειτα εκκινήστε το γεμάτο όχημα και στη συνέχεια εκκινήστε και αυτό με την άδεια μπαταρία. Μόλις εκκινήσει, αποσυνδέστε προσεκτικά πάλι εναλλάξ τους πόλους και αφήστε το ακινητοποιημένο όχημα να λειτουργήσει λίγο ως ότου φορτίσει ελάχιστα η μπαταρία και να μπορεί να σας οδηγήσει στο συνεργείο.

Σας παραθέτουμε επίσης συνοπτικά και μερικούς λόγους για τους οποίους συχνά μπορεί να αδειάζει η μπαταρία.

Ξεχασμένα εσωτερικά ή εξωτερικά φώτα του οχήματος.

Πολλές φορές έχει τύχει να φύγουμε από το όχημα και να αφήσουμε αναμμένα τα εσωτερικά φώτα ή τα περιμετρικά φώτα το βράδυ και το πρωί όταν επιστρέψουμε, να παρατηρήσουμε πτώση της ενέργειας.

Παρατεταμένη ακινησία.

Άλλες πάλι φορές λόγω παρατεταμένης ακινησίας του οχήματος, η μπαταρία χωρίς να φορτίζεται μπορεί να καταναλωθεί μέσω συστημάτων που μένουν ενεργά, όπως ηλεκτρονικός εγκέφαλος αυτοκινήτου, immobilizer, συναγερμός, κλπ. 

Κακές επαφές στους πόλους – σημάδια διάβρωσης.

Μερικές φορές παρουσιάζονται σημάδια διάβρωσης στους πόλους της μπαταρίας  κάτι το οποίο μπορεί να ευθύνεται για την κακή συμπεριφορά του εν λόγω ανταλλακτικού.

Ολοκλήρωση κύκλου ζωής.

Κάθε μπαταρία αυτοκινήτου έχει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που αντέχει στις φορτοεκφορτίσεις. Συνήθως μετά από 4 χρόνια, καλό είναι να αλλάζει.

Πως λειτουργεί η μπαταρία αυτοκινήτου (συσσωρευτής μολύβδου);

Η μπαταρία είναι μια διαταξη που παράγει ηλεκτρική ενέργεια από μία χημική αντίδραση.

Ηλεκτρικό ρεύμα είναι η προσανατολισμένη κίνηση των μικροσκοπικών αρνητικά φορτισμένων σωματιδιών(ηλεκτρονίων ή ιόντων).

Κινούνται από ενα σημείο της μπαταρίας που ονομάζεται αρνητικός πόλος προς ένα άλλο σημείο της μπαταρίας που ονομάζεται θετικός πόλος.

Μία μπαταρία χρησιμοποιεί χημικές διαδικασίες για να δημιουργήσει ένα πλεόνασμα ηλεκτρονίων στον αρνητικό ακροδέκτη και μία έλλειψη αυτών στο θετικό ακροδέκτη.

Όταν μία συσκευή , όπως ένας λαμπτήρας, που επιτρέπει την ελεύθερη ροή των ηλεκτρονίων συνδεθεί στους δύο ακροδέκτες, τα ηλεκτρόνια ωθούνται από τον αρνητικό ακροδέκτη όπου είναι συσσωρευμένα προς τον θετικό.

Η δύναμη αυτής της "ώθησης" μετριέται σε Volt (βολτ).

Οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε μία συνηθισμένη μπαταρία αυτοκινήτου, βρίσκονται κλεισμένες μέσα σε μία σκληρή θήκη από πλαστικό ή καουτσούκ.

Ένα σύνολο από ισαπέχουσες διαρέσεις χωρίζει το διχείο της μπαταρίας σε διαμερίσματα.

Καθένα απ' αυτά τα διαμερίσματα ε΄ιναι ένα ηλεκτρικό στοιχείο και μπορεί να αποδώσει ηλεκτρεγερτική δύναμη 2 volt.

Η μπαταρία αποτελείται από έξι τέτοια στοιχεία που είναι συνδεδεμένα, έτσι ώστε η τάση του κάθε στοιχείου να προστίθεται στην τάση του επόμενου και η συνολική τάση να είναι 12 volt.

Στο πάνω μέρος κάθε διαμερίσματος υπάρχει μια οπή με ένα πώμα, το πώμα πλήρωσης.
Μέσα σε αυτά τα στοιχεία, μακριές λεπτές μεταλλικές πλάκες, που ονομάζονται ηλεκτρόδια αιωρούνται παράλληλες η μία προς την άλλη.
Υπερβολικές δονήσεις μπορούν να καταστρέψουν τις πλάκες ή να τις κάνουν να ακουμπήσουν μεταξύ τους με αποτέλεσμα να σταματάει η ικανότητα του στοιχείου να παράγει ρεύμα.
Το δοχείο της μπαταρίας είναι γεμάτο με ένα ρευστό που λέγεται ηλεκτρολύτης και καλύπτει τις πλάκες.
Ο ηλεκτρολύτης της μπαταρίας αυτοκινήτου είναι ένα ισχυρό διάλυμα θειϊκού οξέος.
Ο χειρισμός των μπαταριών πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός, αφού ο ηλεκτρολύτης είναι επικίνδυνο οξύ που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά εγκαύματα στα μάτια και  στο δέρμα.
Η πλάκα που συνδέεται με τον αρνητικό ακροδέκτη είναι από μόλυβδο, ενώ αυτή που συνδέεται με το θετικό είναι από υπεροξείδιο του μολύβδου.
Στον αρνητικό ακροδέκτη (άνοδο), τα άτομα μολύβδου διαλύονται αργά στον ηλεκτρολύτη.
Καθώς γίνεται αυτό, κάθε άτομο απελευθερώνει ένα ηλεκτρόνιο.
Αυτά τα ιόντα μολύβδου ενώνονται, στη συνέχεια, με τα θειΐκά  ιόντα του θειΐκού οξέος, σχηματίζοντας απόθεση θειΐκού μολύβδου στην άνοδο.
Το υπεροξείδιο του μολύβδου στην άλλη πλάκα ενώνεται με τα ιόντα υδρογόνου από το θειΐκό οξύ και με μερικά μόρια θειΐκού οξέος και σχηματίζει θειΐκό μόλυβδο στην κάθοδο.